Vernix caseosa / Anastha Aurora

Vernix caseosa is een witte, crèmige en natuurlijk voorkomende biofilm die de huid van de foetus bedekt tijdens het laatste trimester van de zwangerschap. Deze vernixlaag op de pasgeboren baby beschermt en ondersteunt de huid tijdens de eerste postnatale week (indien deze niet wordt afgewassen na de geboorte). De vernix bestaat uit waterhoudende corneocyten die zijn ingebed in een lipidematrix. Het bestaat uit water, vetten en 10% eiwitten en vormt een barrière tegen waterverlies, zorgt voor de temperatuurregeling en verhoogt de aangeboren immuniteit. Vernix vervult verschillende integrale rollen tijdens de overgang die de foetus doormaakt van een leven in de baarmoeder naar een leven in de buitenwereld.

Het vernix laagje ontwikkelt zich in de baarmoeder rond de 20e week van de zwangerschap en vormt een beschermende laag op de huid van de baby. Dank zij de wasachtige, waterdichte eigenschappen van vernix blijft de huid van de foetus gehydrateerd in het vruchtwater. Zonder dit laagje zou de huid eruitzien als een verschrompelde pruim, alsof de foetus te lang in een warm bad heeft gelegen.

Vernix bestaat voornamelijk uit afgestoten foetale huidcellen, foetale huidolie en afgestoten lanugo, het fijne haar dat baby's in de baarmoeder over hun hele lichaam laten groeien. Vernix komt enkel voor bij mensen (en niet bij andere zoogdieren), en 61% van de eiwitten die in vernix zitten kunnen niet kunstmatig worden nagemaakt en worden ook nergens anders gevonden. Het is echt een heel speciaal goedje. Baby's die tussen 38 en 40 weken zwangerschap geboren worden, hebben gemiddeld de grootste hoeveelheid vernix, terwijl premature (<37 weken) en post-term baby's (>42 weken) meestal de minste hoeveelheid hebben.

Lange tijd was het in de 'kraamklinieken' gebruikelijk dat baby's vrijwel onmiddellijk na de geboorte werden weggebracht, gewogen, schoongemaakt en weer aangekleed en 'toonbaar' aan de moeder werden teruggegeven. Maar dat is ondertussen veranderd. De WHO (wereldgezondheidsorganisatie) raadt aan om de baby's na de geboorte niet schoon te maken, maar de vernix minimaal 6 uur te laten zitten en het eerste bad een paar dagen uit te stellen. Vraag dus aan de verpleegkundige in het ziekenhuis om de baby niet te wassen. Ouders die kiezen voor een thuisgeboorte kunnen zelf beslissen en liefst zo lang mogelijk wachten om de baby in bad te doen. Als men enkel het (beetje) bloed eraf wilt wassen, kan men een warme natte doek gebruiken. Het grootste deel van de vernix zal in de eerste 24 uur in de huid van de baby trekken. Als je wilt dat het helemaal intrekt, wacht dan ongeveer 5 tot 6 dagen. Vernix is waarschijnlijk de schoonste substantie die er is en speelt ook een rol bij het geven van die lekkere babygeur aan de pasgeborene. Tenzij de foetus heeft gepoept in de baarmoeder, wat af en toe voorkomt (meconium). In dat geval ziet de vernix er groenig of gelig uit en kan best na 6 uur worden afgewassen.

De vernix die de baby omhult, is niet vies of een onaangenaam neveneffect van de zwangerschap, maar speelt een belangrijke rol en heeft onmiddellijke en langetermijnvoordelen voor de baby. De belangrijkste zijn: antimicrobiële eigenschappen, ontstekingsremmend, wondhelend (ook voor de moeder), een smeermiddel bij de geboorte, het reguleren van de temperatuur, hydratatie van de huid, soepel houden van de huid, het leggen van een beschermende barrière, een sterke antioxidante werking,...

° De vernix die de foetus inslikt in de baarmoeder helpt om zijn ontwikkelende darmbacteriën te voeden.
° De vernix smeert de baby op zijn weg door het geboortekanaal.
° Het hydrateert de babyhuid na de geboorte (dus niet afwassen, maar integendeel zachtjes inwrijven in de babyhuid).
° Het vormt een beschermende barrière en is antimicrobieel (vergelijkbaar met de kracht van moedermelk).
° Het remt en verhindert de groei van ziekteverwekkers en bevordert de genezing.
° Het vergemakkelijkt de kolonisatie van de huid en de darmen met goede bacteriën om zo een gezond microbioom te vormen.
° Het bevat grote hoeveelheden vitamine E, wat een geweldige antioxidant is. Baby's die hun vernix opnemen, hebben een gezondere huid en ook een hogere lichaamstemperatuur.
° Het helpt pasgeborenen om hun lichaamstemperatuur te behouden, samen met huid-op-huid contact is dat alles wat ze nodig hebben. Een mutsje is niet nodig.

Wanneer de longen van een foetus volgroeid zijn, laten ze een surfactant los (een oppervlakte-actieve stof) die zich mengt met het vruchtwater, dat vervolgens de vernix emulgeert (mengt) waardoor het van de huid loskomt. Het wordt dan door de baby opgenomen met het vruchtwater waardoor het immuunsysteem van binnenuit wordt opgebouwd.

Anastha Aurora